W dwusetną rocznicę bitwy

Opublikowano: piątek, 08, lipiec 2011 11:05 | Drukuj | Odsłony: 7563

Strona 3 z 5

Rozdział II

Kultywowanie tradycji niepodległościowych

W czasie kampanii napoleońskiej mieszkańcy Wrzaw i okolicznych miejscowości byli świadkami walk wojsk Księstwa Warszawskiego dowodzonych przez samego naczelnego wodza księcia Józefa Poniatowskiego z wojskami austriackimi w widłach Wisły i Sanu. Bitwa zwana Wrzawską została stoczona 12 czerwca 1809 roku. Obok raszyńskiej stała się jedną z bardziej chlubnych kart kampanii napoleońskiej. Mimo przewagi wojsk nieprzyjacielskich Polacy nie ustąpili z zajmowanych stanowisk, bohatersko broniąc swych pozycji.

Kalikst baron Horoch – właściciel dóbr wrzawskich, okazując swą wdzięczność poległym, upamiętnił ich wyczyn.

W 70. rocznicę bitwy mieszkańcy Wrzaw na terenie łąk nadwiślańskich, porośniętych trawą, obok wału przeciwpowodziowego, w miejscu, w którym żołnierze polscy odparli najgwałtowniejszy atak kirasjerów austriackich i gdzie zginął kpt. Siemionkowski z najbardziej oddanymi towarzyszami walki (ok. 200 żołnierzy), usypali kurhan, natomiast dziedzic ufundował klasyczny obelisk i urządził cmentarz wojskowy dla reszty poległych żołnierzy.

Pomnik postawiono na schodkowej podstawie, którego czołowa strona zamieszcza: krzyż, wieniec laurowy, gwiazdę, orła, skrzyżowane sztandary, armatnie lufy i napisy:

„Pamięci Walecznych Rodaków

Obrońców swobód ojczystych

Poległych w bitwie na tych polach

Stoczonej dnia 12 czerwca 1809 roku”.

Na ścianie tylnej napisano:

„Pomnik ten

Na wieczną rzeczy pamiątkę

Obywatel obrońcom, żołnierz żołnierzom

Polak Spółziomkom

Kalikst Horoch

Postawił w 1879 roku”

Fot. Widok pomnika od strony zachodniej.

Na bocznych stronach umieszczono słowa:

„Za czasów Księstwa Warszawskiego

Pod dowództwem księcia

Józefa Poniatowskiego

Naczelnego Wodza Wojsk Polskich”.

oraz

„Jak długo w sercach naszych

Krew cnych przodków płynie

Tak długo tych walecznych

Pamięć nie zaginie”.

I faktycznie pamięć ta trwa, czego dowodem były coroczne obchody rocznic, a szczególnie okrągłych, m.in. 100-tnej i 180-tej. Ważną datą będzie 200 rocznica przypadająca w 2009 roku.

W napisach wykorzystano słowa Stefana Garczyńskiego zawarte w hymnie zwycięstwa pod Wawrem i Dębem. Hymn znalazł się na pomniku nieprzypadkowo – kpt Kalikst Horoch uczestniczył jako oficer armii powstańczej w tych walkach.

W kierunku wschodnim od pomnika teren o powierzchni 1 morgi dziedzic dóbr warszawskich przeznaczył na urządzenie cmentarza wojskowego dla poległych żołnierzy polskich i austriackich, których prochy kryła ziemia wrzawska w różnych miejscach pola walki do 1879 roku. W 70. rocznicę bitwy z inicjatywy Kaliksta Horocha prochy poległych przeniesiono na nowy cmentarz, na którym uformowano mogiły zbiorowe.

Po urządzeniu cmentarza wojskowego teren został zadrzewiony i od tego czasu stał się miejscem organizowania kolejnych uroczystości rocznicowych nie tylko ku czci poległych, ale w czasie zaborów także dążeń niepodległościowych.

Jak podaje kronika powiatowa, szczególnie uroczyście była obchodzona 100. rocznica bitwy wrzawskiej: „Z inicjatywy patriotów i okolicznościowego duchowieństwa, organizacji społecznych i straży ogniowych odbył się w niedzielę 20 czerwca 1909 roku w Dąbrowie Wrzawskiej uroczysty obchód 100. rocznicy bitwy pod tymi wsiami, który zgromadził obok pomnika nieprzeliczone tłumy ludności. Między uczestnikami znalazła się cała inteligencja powiatowa, a wśród wielu przyjezdnych zauważyliśmy posłów: Jakuba Bojkę i Franciszka Kręmpę. Stanęły też pod pomnikiem zwartym murem drużyny sokole z Niska, Rozwadowa i Tarnobrzega. Obchód rozpoczął się o świcie wystrzałami i pobudką w wykonaniu kapel wojskowych. O godzinie 9 odprawiono w kościele parafialnym we Wrzawach wotywę, po której uformowano olbrzymi pochód i ze śpiewem na ustach ruszono do Dąbrowy Wrzawskiej. Pomnik stojący na wzniesieniu, tuż nad brzegiem Wisły, otacza rozległa polana, którą z wolna wypełniał barwny tłum. Tarnobrzeska drużyna Sokoła złożyła na pomniku dwa wieńce dębowe, żałobne z szarfami o barwach narodowych. Obok pomnika ustawiono ołtarz polowy i mównicę, przybrane gustownie w draperię i zieleń. O godzinie 10 zaczęły nadciągać ze śpiewem i muzyką kompanie z sąsiednich wiosek. W godzinę później rozległ się dzwonek i rozpoczęła się msza polowa, odprawiana przez ks. kan. Grochowskiego z Przemyśla, w czasie której chór wiejski odśpiewał kilka pieśni patriotycznych. Po mszy świętej wszedł na mównicę o. Rudolf z Rozwadowa i wypowiedział wzniosłe kazanie okolicznościowe. Po kazaniu dłuższą przemowę opartą na tle historycznym wygłosił pan Gul. Uroczystości zakończyły modlitwy za poległych i śpiewy narodowe. Nadprogramowo zastęp ćwiczących i zebranych drużyn sokolich wykonał nader efektowne ćwiczenia lancami, po czym drużyny przy dźwiękach muzyki przedefilowały przed pomnikiem. Całe godziny pomnik otaczał jeszcze tłum uczestników, którzy dopiero przed wieczorem dwoma statkami i powozami opuścili Dąbrowę Wrzawską, unosząc miłe i niezatarte wspomnienia tej pięknej uroczystości”.

Kolejna uroczystość rocznicowa odbyła się w dniu 25 czerwca 1989 roku. Organizatorem były władze Gminy Gorzyce, duchowieństwo, miejscowe szkoły i mieszkańcy Wrzaw. Była to 180. rocznica bitwy stoczonej na tych polach, która zgromadziła wielu mieszkańców Wrzaw i okolicznych miejscowości, młodzież szkolną i dorosłą, zespoły artystyczne i chóry śpiewające. W uroczystości udział wzięli przedstawiciele parlamentu z posłanką na Sejm PRL Anną Brzozowską, doradcą Prezesa Rady Ministrów – Stanisławą Bartos, wiceprezesem RSW – Prasa, Książka, Ruch Bronisławem Stępniem, sekretarzem KW PZPR – Janem Wesołowskim, sekretarzem WK ZSL Stanisławem Kraską, wicewojewodą tarnobrzeskim Józefem Jakubowiczem oraz przedstawiciele zakładów pracy i sponsorzy.

Myślą przewodnią uroczystości stały się słowa wyryte na obelisku: „Pamięci walecznych rodaków, obrońców swobód ojczystych poległych w tej bitwie, stoczonej 12 czerwca 1809 roku”.

Otwarcia dokonał Józef Czajka – inicjator odnowienia obelisku i uporządkowania cmentarza wojskowego ofiar bitwy 1809 r. i ofiar żołnierzy austriackich z pierwszej wojny światowej poległych w walce z wojskami rosyjskimi na tych terenach i pogrzebanych w części wschodniej cmentarza na przełomie lat 1916/1917.

Po odegraniu hymnu narodowego, ks. dziekan Władysław Drewniak z Gorzyc dokonał poświęcenia odnowionego obelisku, natomiast delegacje organizacji społecznych i samorządowych złożyły kwiaty.

Mszę św. celebrował i homilię wygłosił ks. Władysław Drewniak. Rok jubileuszu był jednocześnie rokiem przemian ustrojowych w Polsce, dlatego słowa zawarte w homilii wypełnione były pierwiastkami patriotycznymi i wolnościowymi, w hołdzie ofiarom powstań narodowych i ofiarom systemów totalitarnych, które nie ominęły Polaków.

Po nabożeństwie przewodniczący Komitetu Honorowego uroczystości Mieczysław Paterek nawiązał do genezy bitwy wrzawskiej i pragnień Polaków do odzyskania niepodległego państwa.

W dalszej części uroczystości Zespół Ludowy kobiet z Wrzaw wykonał liczne pieśni patriotyczne, natomiast młodzież szkolna zaprezentowała program historyczny.

TŁUMACZ JĘZYKA MIGOWEGO W URZĘDZIE GMINY

Osoby niesłyszące przy załatwianiu administracyjnych spraw mogą skorzystać z pomocy tłumacza migowego.

Wystarczy zgłosić chęć skorzystania z tej usługi 3 dni przed planowaną wizytą w Urzędzie Gminy osobiście lub korzystając z pomocy osoby trzeciej dzwoniąc pod numer (15) 8362 075, a także wysyłając faks pod numer (15) 8362 209 oraz e-maila na adres: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.