PREZENTACJA MIEJSCOWOŚCI GORZYCE

 

Położenie i powierzchnia

 

Gorzyce są jedną z 7 miejscowości wyodrębnionych w podziale administracyjnym gminy Gorzyce, położonej na północnych krańcach Kotliny Sandomierskiej, otoczonej wodami Wisły i Sanu.

Miejscowość zajmuje powierzchnie 972,58ha,  co stanowi 14,08% powierzchni całej gminy.

 

 

 

Rys historyczny Gorzyc

 

Gorzyce są jedną z najstarszych osad dawnej Puszczy Sandomierskiej. Powstanie miejscowości datuje się na koniec XI w. lub początek XII w. Znalezione w czasie badań archeologicznych w miejscu „ starego dworu ” w Gorzycach urny wskazują na istnienie cmentarzysk pochodzących z czasów ok. tysiąca lat p.n.e. Były to osady prasłowian, którzy dali początek lechickiemu plemieniu zwanemu Lędzianami. Józef Rawski uważa, że „ dawna osada Gorzyce znajdowała się na wzniesieniu „ Pączek ” i była wysuniętą na wschód od Wisły strażnicą grodu sandomierskiego, która ogniem i dymem dawała znać do grodu
o zbliżającym się niebezpieczeństwie. Dlatego też wyprowadza jej nazwę od słowa „gorzeć”.

Rodowód miejscowości sięga okresu wczesnopiastowskiego i należy umieścić ją wśród plemion zlokalizowanych wokół grodu sandomierskiego. Były to dobra najpierw książęce, potem królewskie należące do starostwa sandomierskiego obejmującego cały teren puszczy sandomierskiej. Początkowo znajdował się tu dworek i folwark książęcy służący księciu na krótki pobyt w czasie łowów. Około 1138 roku za przyczyną księcia Henryka Sandomierskiego we wsi została erygowana pierwsza parafia na terenie całej Puszczy Sandomierskiej.

W średniowieczu krzyżowały się tu trzy szlaki handlowe:

wodny Wisłą z Krakowa do Gdańska,

wodny Sanem z Ulanowa do Gorzyc, a następnie Wisłą do Gdańska,

lądowy z Sandomierza przez Kopki, aż do Morza Czarnego.

Do rozbiorów Polski wieś należała do tzw. wsi królewskich. W czasie zaborów znalazła
się wśród dóbr kameralnych. W okresie międzywojennym w ramach COP w pobliżu wsi Gorzyce wybudowano odlewnię aluminium (późniejsze WSK, a obecne Federal Mogul), przy której powstało osiedle robotnicze, stanowiące dzisiaj centralną część miejscowości.

 

Obiekty zabytkowe

Na terenie Gorzyc zewidencjonowano kilka obiektów zabytkowych powstałych na przestrzeni XIX i XX wieku Obiekty zostały wpisane do wojewódzkiego rejestru zabytków, należą do nich:

• zespół kościoła parafialnego Nr rej. 296/A z 15.05.1986r.

• dawna plebania „ Na Pączku” Nr rej. 81/A z 10.08.1982r. i 12.01.1984r.

• strefa ochrony konserwatorskiej dawnej plebani Nr rej.81/A

• kaplica cmentarna,

• nagrobki Fr. Grzywacza, A. Deca, M. Jaroniowej,

• pomnik  „Ofiarom wojny światowej”  2 poł. XIX Nr rej.431/A z 18.04.1991r.

 

Ponadto na terenie Gorzyc zewidencjonowano dwa stanowiska archeologiczne epoki brązu.

cmentarzysko kultury łużyckiej – stanowisko Nr 1 Nr rej. 532/A

cmentarzysko kultury łużyckiej – stanowisko Nr 2 Nr rej. 533/A

 

Ludność

 

Wg stanu na dzień 15 listopada 2007 r. gminę Gorzyce zamieszkuje 13842 osoby, w tym liczba mieszkańców Gorzyc wynosi 7310 osób tj. 52,81 % ogólnej liczby mieszkańców gminy. Część wiejską sołectwa zamieszkuje  1763 osób, zaś  Osiedle  Gorzyce 5547 osób.

 

Rolnictwo

 

Produkcja rolnicza w większej części skoncentrowana jest w części Gorzyc zwanej Pączek Gorzycki, gdzie występują korzystne warunki przyrodnicze do uprawy:

przewaga terenów równinnych

gleby dobrej jakości

długi okres wegetacyjny 210-220 dni

stabilna pogoda  oraz klimat, który pozwala uprawiać większość roślin uprawnych.

Podstawowym kierunkiem w produkcji roślinnej jest uprawa roślin zbożowych i roślin okopowych. Na tym terenie istnieje sześć większych gospodarstw, nastawionych na hodowlę bydła mlecznego oraz produkcję sadowniczą. Naturalne walory rolniczej przestrzeni produkcyjnej na terenie gminy pogarsza w dużym stopniu niekorzystna struktura gospodarstw indywidualnych, cechująca się dużym rozdrobnieniem gospodarstw. Z każdym rokiem zmniejsza się zarówno pogłowie bydła jak i trzody chlewnej. Sytuacja uwarunkowana jest sytuacją ekonomiczną tj. opłacalnością produkcji. Na terenie gminy właściciele gospodarstw indywidualnych w większości pracują oprócz pracy w gospodarstwie w pobliskich zakładach pracy.

 

Przemysł

 

Na terenie Gorzyc działa wiele zakładów produkcyjnych. W wyniku przemian własnościowych na zasadach prywatyzacji –wówczas działająca  firma WSK Gorzyce została przejęta przez korporację amerykańską -Federal Mogul S.A.-2001r. Spółka ta produkuje tłoki oraz odlewy z metali lekkich.

Na terenie zakładu działają :

• „ Alumetal „ Sp. z o.o.

• RH ALURAD WHEELS POLSKA Sp. z o.o.

• AIMT Polska Sp.z o.o.

• Press+Sintertechnik Sp.zo.o.

• ZTE Radom.

 

Na terenie Gorzyc funkcjonują cztery cegielnie produkujące ceramikę budowlaną. Zarejestrowanych jest wiele podmiotów gospodarczych, najwięcej w dziedzinie handlu oraz transporcie drogowym. Zlokalizowana jest piekarnia, młyn, masarnia, funkcjonuje Spółdzielnia Mieszkaniowa.

 

Infrastruktura techniczna

 

Układ komunikacyjny Gorzyc opiera się na komunikacji drogowej.

Elementami składowymi są:

• droga krajowa Nr 77  Stalowa Wola – Sandomierz ( stanowi główną oś komunikacyjną)

• droga wojewódzka Nr 854 Annopol - Gorzyc ( posiada drugorzędne znaczenie  gospodarcze)

• Przez teren Gorzyc przebiega również sieć dróg sklasyfikowanych jako gminne. Sieć dróg gminnych jest dostatecznie rozwinięta.

 

Zasoby mieszkaniowe

 

Miejscowość Gorzyce ma charakter miejsko- wiejski. Cześć wiejska charakteryzuje
się skoncentrowaną zabudową w postaci domków jednorodzinnych z przylegającymi do nich budynkami gospodarczo- rolnymi. Na osiedlu zaś dominują elementy zabudowy wielorodzinnej i przemysłowej (Federal – Mogul). Dodatkowo rozbudowuje się osiedle Przybyłów, gdzie powstaje wiele domków jednorodzinnych.

 

 

Gospodarka odpadami stałymi

 

Gorzyce nie posiadają składowiska odpadów komunalnych. Odpady komunalne odbierane
są od mieszkańców według harmonogramu 1 raz w miesiącu oraz na zgłoszenia dodatkowe. Na terenie zabudowy miejskiej (osiedla) odpady gromadzone są w pojemnikach i odbierane po zapełnieniu przez Zakład Gospodarki Komunalnej w Gorzycach, następnie przewożone na składowisko odpadów w Stalowej Woli.

 

Edukacja, opieka i wychowanie

 

Na terenie Gorzyc znajdują się :

• Szkoła Podstawowa Nr 1 im. ks. Adama Osetka,

• Szkoła Podstawowa Nr 2 im. Jana Pawła II

• Zespół  Szkół im. por. Józefa Sarny

• Centrum Kształcenia Praktycznego

• Samorządowe Przedszkole

• Ośrodek Pomocy Społecznej

• Centrum Wsparcia i Rehabilitacji Społecznej

• Dom Pomocy im. Świętego Brata Alberta

• Środowiskowa świetlica „Promyk”

Celem tych placówek realizacja zadań z zakresu nauczania, kształcenia umiejętności, opieki    i wychowania.

 

Bezpieczeństwo

 

Na terenie Gorzyc funkcjonuje Posterunek Policji, jako jednostka podlegała Komendzie Miejskiej Policji w Tarnobrzegu. W Posterunku służbę pełni 13 funkcjonariuszy policji.

W zakresie bezpieczeństwa pożarowego na terenie Gorzyc działa Ochotnicza Straż Pożarna, która działa w ramach Krajowego Systemu Ratownictwa.

 

Służba zdrowia

 

Na terenie Gorzyc opiekę nad mieszkańcami pełnią Zakłady Opieki Zdrowotnej „ESKULAP” oraz „DOM-MED”, które świadczą pomoc w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej.  Znajdują się również prywatne gabinety lekarskie i stomatologiczne.

Na terenie Gorzyc działają dwie apteki.

 

Kultura

Sprawami kultury w Gorzycach zajmuje się Środowiskowy Dom Kultury, który jest jednostką organizacyjną powołaną do upowszechniania kultury. Głównym celem placówki jest ochrona tradycji kulturalnej oraz pozyskanie i przygotowanie jej mieszkańców
do aktywnego udziału w działalności kulturalno – oświatowej.

Dom Kultury prowadzi działalność w ramach: dziecięcego zespołu tanecznego, teatrzyku żywego planu, pracowni plastycznej, zajęć wokalnych, zajęć muzycznych, zajęć modelarskich. Przy ŚDK w Gorzycach działa również Kapela Ludowa oraz Orkiestra Dęta.

Do instytucji kulturalno – oświatowych działających w Gorzycach należy Biblioteka Publiczna.

 

Kluby sportowe i stowarzyszenia

 

Na terenie Gorzyc istnieją:

 

KLUBY SPORTOWE

• Uczniowski Klub Sportowy „Tłoki”

• Gorzycki Klub Karate Kyokushin

• Uczniowski Klub Sportowy „Algo”

• Uczniowski Klub Sportowy „DONIC”

• Gorzycki Klub Sportowy „Tłoki”

• Parafialny Klub Sportowy „Emaus”

 

STOWARZYSZENIA

• Towarzystwo Obrony Przyrody „Ostoja”

• Stowarzyszenie Gminna Sieć Komputerowa „Gonet”

• Towarzystwo Kulturalno-Historyczne

• Polski Związek Wędkarski

• Klub Abstynenta „Arka”

• Stowarzyszenie Sympatyków Szkoły Podstawowej Nr 1

• Stowarzyszenie na Rzecz Dzieci i Młodzieży „ Sami dla Siebie”

Na terenie Gorzyc działa również: Klub Seniora, Caritas Parafialny

 

Turystyka

 

Pomimo naturalnych walorów turystycznych teren Gorzyc jest mało wykorzystywany turystycznie, w rozumieniu zorganizowanych form turystyki. Do naturalnych walorów krajobrazowych zalicza się fragment starorzecza rzekę Łęg. W sezonie letnim znaczącą rolę rekreacyjno-wypoczynkową pełni sztuczny zbiornik wodny – zalew w części Gorzyce zwany Przybyłów.