GMINA GORZYCE

PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI ZALESIE GORZYCKIE na lata 2008-2011 Spis treści: I.         Wstęp II.        Charakterystyka miejscowości 1.             Położenie 2.             Rys historyczny 3.             Strefa społeczna 4.             Infrastruktura techniczna 5.             Strefa gospodarcza III.      Analiza SWOT IV.      Analiza zasobów miejscowości Zalesie Gorzyckie V.        Wizja rozwoju wsi VI.      Opis przedsięwzięć przewidzianych do realizacji VII.     Zadanie planowane do realizacji VIII.    Dokumentacja fotograficzna infrastruktury sołectwa Zalesie Gorzyckie     Realizator projektu: Rada Sołecka wsi Zalesie Gorzyckie Opracował: Jan Tabor     Zalesie Gorzyckie wrzesień – listopad 2008 rok

 

I. WSTĘP

 

 

Jednym z kluczowych wyzwań jakie stoją przed Polską po wstąpieniu do Unii Europejskiej jest rozwój i odnowa obszarów wiejskich. Głównym celem jest wzmocnienie działań służących zmniejszaniu istniejących dysproporcji i różnic w poziomie rozwoju obszarów wiejskich w stosunku do terenów miejskich oraz zrównanie się z poziomem obszarów wiejskich na terenie krajów zachodnich.

Plan Odnowy Miejscowości Zalesie Gorzyckie jest dokumentem stworzonym przy udziale mieszkańców. Określa najważniejsze działania, które sami zainteresowani uznali
za istotne dla swojej miejscowości, działania, które pomogą im rozwiązać problemy, pokonać bariery i osiągnąć stawiane sobie przez nich cele. Proponowane przedsięwzięcia mieszkańcy uznali za możliwe do zrealizowania, przy założeniu zaangażowania ich samych oraz władz samorządowych Gminy Gorzyce. Plan powstał w wyniku dyskusji i po konsultacji Rady Sołeckiej z mieszkańcami. Opracowanie planu pozwoliło także na uświadomienie sobie przez mieszkańców ich roli w tworzeniu pomysłów na własny rozwój i poprawę warunków życia.

Plan odnowy miejscowości Zalesie Gorzyckie dotyczy kilku najbliższych lat i ma być miedzy innymi załącznikiem do projektów zgłaszanych w celu uzyskania pomocy finansowej w ramach krajowych programów pomocowych oraz środków Unii Europejskiej. W okresie tym podejmowane będą określone działania inwestycyjne, a także inne o charakterze szkoleniowym czy rekreacyjno – wypoczynkowym (np. imprezy).

 

II.               CHARAKTERYSTYKA MIEJSCOWOŚCI

 

 

1.      Położenie

 

Miejscowość Zalesie Gorzyckie pod względem geograficznym jest położona na terenie Kotliny Sandomierskiej. Z trzech stron otaczają ją rzeki: od północy Wisła, ze wschodu Łęg
i od zachodu Trześniówka. Obszar ten zajmuje szerokie doliny rzeczne wyścielone osadami pochodzącymi zarówno z Wisły jak i z prawobrzeżnych jej dopływów. Stąd duża ilość piasków, żwirów i madów. Często na tych terenach występują wydmy a w obniżeniu między nimi,
jak i w rozległych dolinach rzecznych znajdują się liczne bagna, starorzecza, jeziora i stawy. Wiąże się to z występowaniem w płytkim podłożu słabo przepuszczalnych iłów lub glin.

Do Wisły wpadają kolejno: Trześniówka oraz Łęg. Oba te prawobrzeżne dopływy biorą początek z Płaskowyżu Kolbuszowskiego i płyną na znacznym odcinku równolegle do Wisły.

 

2.      Rys historyczny

 

Początki osadnictwa na terenie dzisiejszej wsi Zalesie Gorzyckie to znajdujący się tu
w średniowieczu dworek i folwark książęcy, służący monarszym potrzebom podczas polowań. Po wybudowaniu przez Kazimierza Wielkiego zamku w Przyszowie ta rola Zalesia przestała być potrzebna i w końcu w 1439 roku dworek i folwark zostały nadane wójtowi Adamowi z Gorzyc.

Różne koleje historii sprawiają, że dwór staje się własnością Wojciecha Pirockiego. W 1571 roku wraz z córką Wojciecha - Dorotą Pirocką folwark Zalesie otrzymał Stanisław Bartolon rotmistrz KJM – słynny lekarz sandomierski, doktor medycyny.

Zawieruchy wojenne nie omijały naszych ziem. To tu rozegrały się ważne dla losów Rzeczypospolitej wydarzenia związane z Potopem Szwedzkim. ę30 marca 1656 r. wojska szwedzkie okrążone przez oddziały polskie i litewskie pod dowództwem Stefana Czarnieckiego, Jerzego Lubomirskiego i Pawła Sapiehy, założyły otoczony szańcami obóz w widłach Wisły
i Sanu, między Gorzycami i Zalesiem. Na terenie Zalesia należącego wówczas do Kochowskiego stacjonowały wojska Jerzego Lubomirskiego. Po kilku dniach walk oddziały króla Karola Gustawa zdołały wyrwać się z okrążenia. Rok później, w lutym 1657 cała okolica została spustoszona przez sojusznika Szwedów, księcia Siedmiogrodu Rakoczego.

W 1704 roku król szwedzki Karol XII spustoszył sandomierszczyznę, a w wyniku najazdu ucierpiało też Zalesie. Kolejne działania wojenne sprawiły, że tereny te zostały w 1707 roku zrabowane przez Kozaków należących do wojsk Augusta II.

W roku 1772 skutkiem pierwszego rozbioru Polski Zalesie wraz z terenami należącymi
do obecnej Gminy Gorzyce znalazło się w Zaborze Austriackim.

W 1809 r. na terenie Gorzyc i Wrzaw (działania wojenne nie ominęły także Zalesia) rozegrała się bitwa pomiędzy wojskami Księstwa Warszawskiego a wojskami austriackimi. Polacy dowodzeni przez ks. Józefa Poniatowskiego, zajmujący pozycje we Wrzawach w dniach 12 i 13 czerwca 1809 r. odpierali ataki Austriaków, jednak w obliczu znacznej przewagi wroga zostali zmuszeni do wycofania się na prawy brzeg Sanu.

Prócz przetaczających się przez tereny, na których leży Zalesie Gorzyckie wyniszczających wojen także klęski żywiołowe nie oszczędziły tej miejscowości. W roku 1813 miała miejsce największa z powodzi, jakie kiedykolwiek nawiedziły tę okolicę. Tereny między Wisłą a Sanem z dopływem Łęgu stały się jednym wielkim jeziorem. W Baranowie woda sięgała pół metra w kościele stojącym na najwyższym wzniesieniu w mieście. Z pól nic nie dało się wyratować. Wobec tego w następnym roku 1814 zapanował straszny głód. Władze (teren, na którym znajduje się Zalesie Gorzyckie, w wyniku reformy administracyjnej z 1855 r. wszedł w skład powiatu a następnie starostwa (1867 r.) tarnobrzeskiego) tj. starostwo oraz Rada Powiatowa i jej Wydział zabiegały we Wiedniu o sfinansowanie budowy obwałowań dolin Wisły i Sanu w powiecie tarnobrzeskim. Zabiegi okazały się owocne i rząd przekazał środki na ich wykonanie. Prace rozpoczęto wiosną 1885 roku na prawym brzegu Wisły i na obydwu brzegach Sanu. Zatrudnienie przy budowie obwałowań znaleźli mieszkańcy okolicznych wsi.

W marcu 1888 roku mimo poniesionych nakładów i wysiłków w budowę wałów nie udało się powstrzymać żywiołu. Zatory lodowe na Sanie i Łęgu spowodowały powódź.

Stan dróg zarówno przebiegających przez wsie jak i łączących miasta w XIX wieku był w opłakanym stanie. Szczególnie wiosną i jesienią wozy tonęły w błocie. W celu poprawy tego stanu rzeczy z inicjatywy Wydziału Krajowego wybudowano drogę szutrową z Rzeszowa do Nadbrzezia. Drogę przeprowadzono przez Gorzyce od kościoła do Trześni łącząc drogą i mostem przysiółek Cypel.

W roku 1871 wyznaczona została trasa nowej linii kolejowej od Dębicy przez Tarnobrzeg, Sobów, Rozwadów do Przeworska. Linia kolejowa Sandomierz – Ostrowiec z mostem kolejowym przez Wisłę w Zalesiu Gorzyckim została wybudowana przez Rosjan przy udziale ludności cywilnej w 1915 roku.

W celu uregulowania rzeczek i odwodnienia podmokłych obszarów i bagien utworzone zostało po roku 1898 Powiatowe Biuro Melioracyjne w Tarnobrzegu, które przy pomocy spółek wodnych, pod kierownictwem zasłużonego dla powiatu inż. Jana Bochniaka uregulowało 11 rzek i rzeczek w powiecie (Łęg, Mokrzyszówkę, Trześniówkę), osuszono bagna i mokradła kanałami względnie nawodniono suche piaski.

W 1905 roku dokonano prac regulacyjnych na rzece w Trześni, zmieniając jej koryto.
W wyniku zmian ponad 100 morgów pola należących do mieszkańców Gorzyc i Zalesia zastało odciętych przez jej nowe koryto.

W roku 1910 zorganizowano na terenie Zalesia szkółkę, dzięki czemu tutejsze dzieci nie musiały już uczęszczać do szkoły w Gorzycach.

I Wojna Światowa

W czasie pierwszej wojny światowej kilkakrotne przejście frontu rosyjsko - austriackiego (1914 - 1915) przyniosło znaczne straty dla okolic Gorzyc.

Po przejściu głównych sił na terenie gminy pozostały oddziały wojsk rosyjskich przeznaczone do budowy dróg i mostów, torów kolejowych. Rosjanie wybudowali w tym czasie (przy pomocy ludności cywilnej, której płacili za wykonywane prace) cztery mosty na Łęgu. Dwa z nich stanęły w Gorzycach, jeden na Przybyłowie i jeden na terenie Kępia Zaleszańskiego. Także cztery mosty wybudowano na Wiśle – w tym kolejowy w Zalesiu Gorzyckim.

W wyniku tych prac powstała nowa droga z Gorzyc do Sandomierza. Wiodła ona przez Górkę Plebańską, po wale do mostu na Łęgu pod Michałem Brzezińskim (Zalesie – Cypel), przez Zalesie do Nadbrzezia i następnie dalej do Sandomierza. Droga przy Górce Plebańskiej istnieje do dziś i nosi nazwę „Ruska Droga’’. 18 czerwca 1915 roku artyleria austriacka ostrzeliwała tutejszy teren z Gór Pieprzowych. Pociski rozrywały się wzdłuż drogi od Gorzyc do Zaleszan. Zmusiło to Rosjan do odwrotu za San. „Odchodząc, świtem pod osłoną mgły spalili za sobą wszystkie mosty, które wcześniej wybudowali. Zniszczeniu również uległy most na Wiśle pod Zalesiem i na Łęgu koło Michała Brzezińskiego.”

W nocy 31 października na 1 listopada 1918 roku – Stanisław Magdziarz z Gorzyc, legionista, komendant gorzyckiej komórki POW zorganizował akcję rozbrajania posterunku wojskowego, pilnującego mostu kolejowego na Wiśle w Zalesiu Gorzyckim. W akcji uczestniczył oddział ochotników składający się z 22 ludzi, wśród których był Jan Burek z Cypla. Po obezwładnieniu posterunku, zorganizowano nową straż na moście. Wójt Zalesia Kaleta dał wartę ze wsi, która uzbrojona w 6 karabinów, pod dowództwem Jana Burka pełniła służbę.

Polska po latach zaborów odzyskała niepodległość. W wyniku nowego podziału administracyjnego obszar Zalesia Gorzyckiego znalazł się w obrębie województwa lwowskiego i powiatu tarnobrzeskiego.

W lutym 1921roku została utworzona w Zalesiu Gorzyckim klasa eksponowana będąca filią szkoły gorzyckiej. Decyzją kuratorium w roku szkolnym 1927 klasa eksponowana w Zalesiu została oddzielona od Gorzyc i powstała samodzielna szkoła jednoklasowa. Nauka odbywała się w drewnianym budynku składającym się z sieni i trzech izb; jedna stanowiła klasę zaś pozostałe były mieszkaniem dla nauczyciela.

Największe inwestycje na terenie wsi w okresie międzywojennym to trwająca w latach
1926 – 1927 budowa żelaznego mostu kolejowego, nasypu pod tory, oraz nasypywanie wałów przeciwpowodziowych. W pracach tych znaleźli zatrudnienie także mieszkańcy Zalesia. Przez Zalesie przeprowadzona została linia elektryczna wysokiego napięcia ciągnąca się od Stalowej Woli do mostu kolejowego. Pod koniec lat dwudziestych powstała pierwsza cegielnia w Zalesiu Gorzyckim zatrudniająca kilku robotników, pracująca sezonowo wiosną i latem.

II Wojna Światowa

Wybuch II Wojny Światowej mieszkańcy odczuli już na początku września1939 roku. Piątego września dowódca Frontu Północnego, gen K. Sosnkowski, wydał rozkaz obrony mostów na Wiśle. Zadanie obrony odcinka Wisły od Zawichostu do Baranowa, zamknięcia mostów i przygotowania ich zniszczenia oraz osłony wycofujących się oddziałów polskich otrzymała Grupa Sandomierz dowodzona prze ppłk Antoniego Sikorskiego. Obronę mostu kolejowego
w Zalesiu stanowił I batalion 94pp kpt. Stanisława Średnickiego.

Mosty w Sandomierzu i Zalesiu były od 6 do 13 września codziennie bombardowane (o godz. 9.00 i 16.00) siłami 15-18 samolotów.

7 września stacjonujący w Gorzycach dowódca Grupy Sandomierz otrzymał od dowódcy Armii Karpaty rozkaz przygotowania się do walki z bronią pancerną, utrzymania mostów a w razie potrzeby ich wysadzenia. W tym dniu również mieszkańcy Zalesia mogli zobaczyć płynący Wisłą statek ciągnący galar. Statek o nazwie „Paweł” dowodzony przez kapitana Mariana Śliwińskiego ciągnął galar węglowy, na który załadowany był bezcenny ładunek – ewakuowane z Wawelu skarby kultury narodowej. Transport ten z Krakowa początkowo miał dopłynąć do Sandomierza gdzie skrzynie z ładunkiem miały być załadowane na pociąg. Galar wawelski dopłynął do Sandomierza, a tu okazało się, że wszystkie urzędy zostały ewakuowane, a dworzec kolejowy zbombardowany. Nie było nadziei na to, że koleją uda się dowieźć skrzynie ze skarbami do Jarosławia. W związku z tym popłynął dalej do Kazimierza nad Wisłą.

Dnia 9 września o godz. 15.00 czołgi niemieckie 29 Dywizji zmotoryzowanej, która otrzymała rozkaz zdobycia nieuszkodzonych mostów zajęły Sandomierz i ruszyły w kierunku mostów na Wiśle. Po zaciętych walkach oddziały polskie odparły atak i zmusiły czołgi do wycofania się.

10 września w czasie nalotu niemieckiego zniszczeniu uległo jedno przęsło mostu kolejowego w Zalesiu. Most ten o godzinie 13.00 został wysadzony przez mjr Szymanowicza. Niemcy obsadzili już Góry Pieprzowe i północne obrzeża Sandomierza.

W dniu 19 listopada 1939 roku przejeżdżał szosą z Sandomierza do Rozwadowa generał Wehrmachtu. W jego kierunku został oddany strzał. Prawdopodobnie strzelali „dla zabawy” niemieccy żołnierze. Jednak ze strachu przed konsekwencjami skierowali oni oskarżenie na mieszkańców Zalesia. Następnego dnia wieś została otoczona przez jednostkę Wehrmachtu liczącą około 300 osób. W czasie przeprowadzania rewizji w piwnicy jednego z mieszkańców, znaleziono karabin. Niemcy rozstrzelali gospodarza i jego ojca.

Lata okupacji to dla mieszkańców Zalesia czasy zniszczeń, wywózek do obozów koncentracyjnych, do przymusowej pracy w Niemczech oraz obowiązkowych dostaw żywności na potrzeby armii niemieckiej, ale także i zbrojnego oporu- na terenie wsi działał złożony z mieszkańców oddział Batalionów Chłopskich.

Strategicznego obiektu, jakim był most kolejowy na Wiśle w Zalesiu przez całą okupację strzegła straż złożona z kilkudziesięciu żołnierzy. 5 sierpnia 1944 roku niemieckie wojska wycofując się w nocy wysadzają most kolejowy na Wiśle i opuszczają Zalesie. Tego samego dnia do Tarnobrzegu wkroczyły wojska radzieckie. Sowieckie władze wojskowe ogłosiły teren powiatu strefą przyfrontową. Ten stan rzeczy trwał aż do stycznia 1945 roku, kiedy to ruszyła ofensywa Armii Czerwonej. Decyzją władz wojskowych ewakuowano kilka wsi z pasa przyfrontowego. Spotkało to między innymi mieszkańców Zalesia.

Działania frontowe trwały na tych terenach przez około dwa tygodnie. Celem Rosjan było przekroczenie Wisły i uchwycenie przyczółków na lewym brzegu w okolicy Kamienia, Mściowa, Dwikóz oraz zlikwidowanie dział artyleryjskich zlokalizowanych na Górach Pieprzowych. Niemcy mając znakomite pole obserwacyjne zadawali Rosjanom ogromne straty. Piechota rosyjska tylko początkowo wspierana była przez sześć dział artyleryjskich, lecz po ich zniszczeniu została osamotniona. Żołnierze do przeprawy przez wody Wisły nie posiadali żadnego sprzętu poza płotami, zbijanymi z desek tratwami i drzwiami od stodół. Jak się później okazało po stronie niemieckiej była tylko jedna kompania piechoty okopana na nadbrzeżu Wisły z karabinami maszynowymi i jedna bateria z kilkoma działami umieszczonymi na pobliskich Górach Pieprzowych. Świadkowie twierdzą, że wyniku natarcia mogło zginąć nawet około dwóch tysięcy Rosjan. Mimo ponawianego natarcia dopiero przełamanie linii frontowej pod Baranowem Sandomierskim przerwało dalsze walki. Jak się później okazało ten atak w planie strategicznym Rosjan miał być tylko pozoracją przerwania linii frontowej, natomiast główne uderzenie miało być dokonane na przyczółku baranowskim. Po przejściu frontu mieszkańcy wrócili do swoich zniszczonych domostw i zaczęli odbudowę.

Po wojnie Zalesie Gorzyckie znalazło się w granicach administracyjnych województwa rzeszowskiego, powiecie tarnobrzeskim, w gminie zbiorowej z siedzibą w Trześni (do 1973 roku). Pierwszym przejawem życia politycznego po wojnie we wsi stały się wybory sołtysa. 1 lipca 1945 odbyło się głosowanie w Zalesiu Gorzyckim. Pierwszym po wojnie sołtysem został Wojciech Prażmowski, podsołtysem wybrano Ludwika Burka. Po wyborach sołtysów odbyły się 31 lipca 1945 roku wybory do zarządu Gminy Zbiorowej Trześń. Na wójta został wybrany Wincenty Małys zamieszkały w Zalesiu Gorzyckim. Przed wojną był on aktywnym działaczem społecznym – w latach 1918 – 1935 był wójtem gminy jednostkowej w Zalesiu, a także prezesem Kasy Stefczyka.

Po wojnie na terenie Zalesia w drewnianym budynku w centrum wsi zlokalizowana była szkoła. Uczęszczali do niej uczniowie klas 1 – 4. Starsze dzieci uczyły się w szkole w Gorzycach. Budynek szkoły stanowił jednocześnie mieszkanie dla nauczyciela. Budynek ten po przeniesieniu szkoły do Gorzyc był w wykorzystywany na wiejską świetlicę i sklep GS. W 1985 roku powstał obok niego nowy murowany obiekt wybudowany rękami mieszkańców wsi, przy udziale finansowym Urzędu Gminy w Gorzycach oraz GS Trześń.

Reformy administracyjne sprawiają, że od 1973 roku Zalesie należy do gminy Gorzyce, a od 1975 roku w wyniku podziału województwa rzeszowskiego znalazło się w granicach województwa tarnobrzeskiego. Kolejna reforma administracyjna sprawiła, że od stycznia 1999 roku na terenie powiatu tarnobrzeskiego w województwie podkarpackim.

Głównym wydarzeniem ostatnich lat w Zalesiu Gorzyckim stała się powódź 2001 roku. 29 lipca o godz. 2.10 w Zalesiu Gorzyckim – Cyplu, na skutek przesiąknięcia doszło do przerwania wału przeciwpowodziowego rzeki Wisły. Powstała wyrwa na długości około 60 metrów, przez którą wdarły się masy wody zalewając nie tylko Zalesie, ale także Trześń, Sokolniki, Orliska. Mieszkańcy Zalesia zostali ewakuowani i zakwaterowani w szkołach na terenie Gorzyc.

Po fali powodziowej przyszła także fala pomocy, a tereny zalane przez wodę stały się jedną wielką budową. Remontowano nie tylko domy. Na drodze przebiegającej przez Zalesie został położony nowy asfalt, znalazły się fundusze na remont wałów (ostatni remont miał miejsce jeszcze przed II wojną światowa) oraz udrożnienie rowów melioracyjnych.

Niedaleko miejsca gdzie wał został przerwany mieszkańcy usypali kopiec (jego wysokość to poziom wody w czasie powodzi), na którym stanął Krzyż i tablica upamiętniająca to wydarzenie.

 

Bibliografia do rysu historycznego:

Michał Marczak, Tarnobrzeg. Z dziejów miasta i powiatu, Muzeum Historyczne Miasta Tarnobrzega2000.

Praca zbiorowa pod red. Feliksa Kiryka, Tarnobrzeg: dzieje miasta 1593-1939, Muzeum Historyczne Miasta Tarnobrzega2005.

Wojciech Kalinowski, Tadeusz Laik, Tadeusz Przypkowski, H. Rutkowski, S. Trawkowski, Sandomierz, Warszawa 1956.

Stanisław Myszka, Radomyśl nad Sanem – dzieje miasta i parafii, Stalowowolskie Regionalia Muzealne nr 5, Stalowa Wola 2003.

Bronisław Seniuk: „Szaniec szwedzki” w Motyczach Szlacheckich, W: Pamiętnik Sandomierski Tom I, Muzeum Okręgowe w Sandomierzu, Sandomierz 1993.

Wilhelm Gaj-Piotrowski, Królewski zamek w Przyszowie - studium z dziejów osadnictwa, Stalowowolskie Regionalia Muzealne nr 2, Stalowa Wola 1998.

Zbigniew Święch, Cud Nadwiślański Września 1939. Rzeszów: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1989.

Benedykt Budziło, Gorzyce i Wrzawy: zarys dziejów, Secesja Kraków 2000.

Marta i Grzegorz Kubal, Miejscowości Gminy Gorzyce na przestrzeni wieków, Krosno – Targowisko 1998.

Praca zbiorowa pod red. Henryka Samsonowicza, Dzieje Sandomierza, Polskie Towarzystwo Historyczne, Warszawa 1993.

 

 

Zalesie Gorzyckie na tle gminy Gorzyce

3.      Strefa społeczna

Ludność

Wg stanu na dzień 16 października 2008 r. gminę Gorzyce zamieszkuje 13753 osoby, w tym liczba mieszkańców Zalesia Gorzyckiego wynosi 197 osoby tj. 1, 43 % ogólnej liczby mieszkańców gminy. Struktura ludności miejscowości Zalesie Gorzyckie w latach 2000 – 2007 przedstawia się następująco:

• 2000 – 169,

• 2001 – 178,

• 2002 – 186,

• 2003 – 189,

• 2004 – 192,

• 2005 – 198,

• 2006 – 197,

• 2007 – 199.

Struktura ludności miejscowości Zalesie Gorzyckie – wiekowo (dane na dzień 16.10.2008 r.):

Przedziały wiekowe	Kobiet (K)	Mężczyzn (M)	Liczba ludności (K+M)	Struktura (w %)
0 – 6	13	7	20	10,15
7 – 15	12	12	24	12,18
16 – 20	10	9	19	9,64
21 – 29	13	16	29	14,72
30 – 49	25	25	50	25,38
50 – 59	7	12	19	9,64
60 i więcej	20	16	36	18,27
Razem	100	97	197	100

Jak wynika z powyżej przedstawionych danych miejscowość Zalesie Gorzyckie zamieszkuje więcej kobiet niż mężczyzn. Najbardziej liczną grupę wiekową stanowią osoby w przedziale wiekowym od 30 do 49 lat.

Oświata

Na terenie sołectwa Zalesie Gorzyckie nie funkcjonuje żadna szkoła. Dzieci z Zalesia, które uczęszczają do klas od 1 do 6 muszą dojeżdżać do Szkoły Podstawowej w Gorzycach. Natomiast młodzież gimnazjalna kształci się w Gimnazjum w Gorzycach.

Służba zdrowia

Mieszkańcy sołectwa korzystają z usług lekarzy rodzinnych w Gorzycach oraz Szpitala powiatowego w Tarnobrzegu.

Bezpieczeństwo publiczne

Teren wsi Zalesie Gorzyckie obsługuje Posterunek Policji z siedzibą w Gorzycach. Obsługuje on teren całej Gminy Gorzyce.

Utylizacja odpadów stałych

Odpady komunalne z obszaru Sołectwa Zalesie Gorzyckie są wywożone przez Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej w Gorzycach. Odbiór odbywa się według harmonogramu raz w miesiącu oraz na zgłoszenia dodatkowe. Odpady przewożone są na wysypisko w Jamnicy bądź na składowisko odpadów w Sandomierzu.

Na terenie miejscowości prowadzona jest selektywna zbiórka odpadów „u źródła” polegająca na tym, że wstępna selekcja odbywa się w miejscu powstawania odpadów,
tj. w gospodarstwach domowych. Mieszkańcy w domach segregują odpady według rodzajów w systemie workowym. Każde gospodarstwo domowe otrzymuje worki foliowe, w których gromadzi surowce wtórne: papier i makulaturę w workach niebieskich, opakowania szklane w workach zielonych, opakowania z tworzyw sztucznych w workach żółtych. Odbiór zebranych surowców odbywa się, bezpośrednio od mieszkańców, raz w miesiącu zgodnie z harmonogramem.

4.      Infrastruktura techniczna

Telekomunikacja

Wieś obsługiwana jest przez Telekomunikację Polską SA oraz MNI Telecom Sp. z o.o.
Na całym terenie działają operatorzy sieci komórkowych.

Komunikacja

a.      Drogi

Na południowych obrzeżach wsi przebiega droga krajowa nr 77 Sandomierz – Przemyśl, która zapewnia łączność z Sandomierzem, Tarnobrzegiem i Gorzycami a dalej ze Stalową Wolą, a także umożliwia połączenia lokalne pomiędzy sąsiednimi sołectwami. Przez środek wsi przebiegają drogi gminne o nawierzchni bitumicznej:

Nr 100109R (Gorzyce – Zalesie Gorzyckie) o długości 2,55 km.,

Nr 100110R (Zalesie Gorzyckie – Ostrówek) o długości 1,20 km.,

Ponadto w miejscowości znajduje się droga wewnętrzna nr G-25 (Zalesie – Ostrówek) o długości 0,52 km.

b.      Kolej

Przez teren sołectwa przebiega linia kolejowa Sandomierz – Ostrowiec. Najbliższa stacja PKP znajduje się w Sandomierzu i jest ona oddalona o około 6 km.

Pozostałe

Miejscowość Zalesie Gorzyckie posiada sieć wodociągową, gazową i elektryczną. Brak jest kanalizacji, gospodarstwa domowe posiadają zbiorniki bezodpływowe. Docelowo problem ten będzie rozwiązany poprzez budowę kanalizacji ciśnieniowej.

5.      Strefa gospodarcza

Przemysł

Na terenie Zalesia daje się odczuć brak przemysłu. Jedynym jego przejawem jest funkcjonująca cegielnia polowa. Mieszkańcy sołectwa znajdują zatrudnienie w ościennych miejscowościach bądź trudnią się rolnictwem.

Rolnictwo

W miejscowości Zalesie Gorzyckie występują korzystne warunki przyrodnicze sprzyjające produkcji rolnej. Charakterystycznym dla terenów miejscowości jest:

-          przewaga terenów równinnych,

-          gleby dobrej jakości,

-          długi okres wegetacyjny 210 – 220 dni,

-          stabilna pogoda oraz klimat, który pozwala uprawiać większość roślin uprawnych.

Podstawowym kierunkiem w produkcji roślinnej jest uprawa roślin zbożowych, w tym kukurydzy, roślin okopowych i fasoli. Występuje dużo starych sadów z tradycyjnymi polskimi odmianami jabłoni, śliw i gruszy. Naturalne walory rolniczej przestrzeni produkcyjnej na terenie wsi pogarsza, w dużym stopniu, niekorzystna struktura gospodarstw indywidualnych, cechująca się dużym rozdrobnieniem. W większości gospodarstwa te produkują tylko na własne potrzeby Właściciele gospodarstw indywidualnych oprócz pracy we własnych gospodarstwach, pracują również w pobliskich zakładach pracy.

 

Średnia powierzchnia gospodarstw w sołectwie.

Sołectwo	Liczba mieszkańców	Ilość gospodarstw (powyżej 1 ha)	Powierzchnia ogólna w ha (użytki rolne)
Zalesie Gorzyckie	197	30	185,79

 

III.           ANALIZA SWOT

 

Na podstawie przeprowadzonych konsultacji społecznych dokonano analizy korzystnych
i niekorzystnych cech wewnętrznych sołectwa, jak i potencjalnych szans i zagrożeń występujących w otoczeniu, które mogą mieć wpływ na przyszłość miejscowości i jej mieszkańców.

1. Mocne strony:

• Walory krajobrazowo – turystyczne (bliskość atrakcji turystycznej jaką jest Sandomierz, Góry Pieprzowe, rezerwaty przyrody, rzeki okalające wieś, czyste powietrze).

• Wieś uzbrojona w media (wodociąg, gazociąg), opracowano projekt kanalizacji wsi.

• Zachowywanie tradycji (tj. dożynki, mikołajki, kolędnicy, zabawy karnawałowe, gromadzenie się na majówkach).

• Dysponowanie terenami pod budownictwo.

• Położenie w bliskości dużych miast Sandomierza, Tarnobrzega i Stalowej Woli.

• Dostęp do Internetu.

• Dużo terenów zielonych będących ostoją dla dzikiej zwierzyny i ptactwa.

2.      Słabe strony:

• Przez środek wsi przebiega zaniedbane, zarośnięte starorzecze.

• Brak kanalizacji.

• Brak miejsc pracy w obrębie zamieszkania.

• Brak sklepu.

• Brak chodników i oświetlenia ulic.

• Mała aktywność społeczeństwa.

• Zaniedbane rowy melioracyjne.

• Zaniedbane drogi.

• Brak asfaltowej drogi do domostw na Cyplu przy wale.

• Brak kosza na śmieci przy świetlicy.

• Problemy z odśnieżaniem w zimie.

• Przesiąkające wały (w miejscu gdzie doszło do przerwania wału w 2001 roku).

3.      Szanse:

• Możliwości nawiązania współpracy z sąsiadującą wsią.

• Tworzenie ścieżek rowerowych.

• Pozyskiwanie inwestorów i kapitału.

• Możliwość korzystania ze środków pochodzących z Unii Europejskiej.

• Kultywowanie obchodzonych uroczystości i świąt. Organizowanie festynów rodzinnych i imprez okolicznościowych.

• Należy w pełni wykorzystać potencjał turystyczny otoczenia wsi.

• Miejscowość może być „sypialnią” sąsiednich ośrodków miejskich, atrakcyjnym miejscem do spędzania wolnego czasu.

• Możliwość skanalizowania miejscowości.

4.      Zagrożenia

• Zagrożenie powodziowe.

• Powstawanie „dzikich wysypisk odpadów”.

• Zjawisko bezrobocia.

• Zjawisko patologii społecznych.

• Brak perspektyw dla młodzieży (migracja zarobkowa).

• Marazm mieszkańców.

• Powiększające się różnice w dochodach lud­ności.

• Brak więzi międzyludzkich, umiejętności samoorganizowania się, oraz poczucia przynależności do wspólnoty.

 

		Co wyróżnia?	Analiza	Diagnoza	Plan	Programy	Projekty
		Jakie pełni funkcje?	Co jest?	Jak jest?	Jaki ma być?	Co jest? W jaki sposób?	Co konkretnie?
1.	Co wyróżnia?	Wieś położona w atrakcyjnym miejscu	Mało wykorzystana atrakcyjność położenia.	Utworzenie miejsca spotkań dla dorosłych, młodzieży i dzieci. Uatrakcyjnienie świetlicy. Rozbudowa placu zabaw. Stworzenie boiska.	Utworzenie miejsca spotkań dla dorosłych, młodzieży i dzieci. Uatrakcyjnienie świetlicy. Rozbudowa placu zabaw. Stworzenie boiska.	Poprawa zagospodarowania świetlicy i terenu wokół niej (plac zabaw).	Modernizacja placu zabaw dla dzieci i wyposażenie świetlicy oraz boisk.
2.	Jakie pełni funkcje?	Wieś zamieszkuje 197 osób.	Mała aktywność mieszkańców.	Zamierzeniem jest stworzenie centrum wychowania kulturalnego i sportowego (świetlicy i całego zaplecza).	Zamierzeniem jest stworzenie centrum wychowania kulturalnego i sportowego (świetlicy i całego zaplecza).	Stworzenie centrum wsi.	Miejsce spotkań i wypoczynku dla dzieci i dorosłych.
3.	Kim są mieszkańcy?	Mieszkańcy w większości to ludność miejscowa, sporadycznie napływowa.	Duża część mieszkańców to ludzie w wieku emerytalnym. Mała integracja organizacji wiejskich, brak porozumienia.	Zacieśnianie więzi międzyludzkich, umiejętność samoorganizowania się, silne poczucie przynależności do wspólnoty.	Zacieśnianie więzi międzyludzkich, umiejętność samoorganizowania się, silne poczucie przynależności do wspólnoty.	Podnoszenie poziomu wykształcenia, podtrzymywanie kontaktów sąsiedzkich.	Organizowanie imprez kulturowych i integracyjnych, szkoleń, kursów.
4.	Co daje utrzymanie?	Świadczenia emerytalnorentowe, praca zarobkowa w kraju i zagranicą, prywatni przedsiębiorcy, zasiłki dla bezrobotnych.	Dużo osób korzysta z zasiłków emerytalnorentowych. Młodzież wyjeżdża do pracy, do dużych miast oraz za granicę.	Mieszkańcy powinni mieć zapewnione godziwe warunki pracy i wynagrodzenie na terenie gminny.	Mieszkańcy powinni mieć zapewnione godziwe warunki pracy i wynagrodzenie na terenie gminny.
5.	Jak jest zorga­nizowana?	Rada Sołecka Koło Gospodyń Wiejskich	Rozszerzenie aktywności w działaniach na rzecz wsi.	Integracja organizacji działających we wsi.	Integracja organizacji działających we wsi.	Zachowanie tradycji: do­żynki, festyny, mikołajki, kolędnicy, zabawy kar­nawałowe. Angażowanie ludzi młodych w sprawy odnowy wsi. Pozyskiwanie środków na odnowę wsi.	Udział w szkoleniach i kursach dotyczą­cych pomocy z UE.
6.	Co proponuje dzieciom i młodzieży?	Świetlica i plac zabaw znajdujący się przy świetlicy, boiska zlokalizowane na pastwiskach.	Świetlica słabo wyposażona, boiska prymitywne bez zaplecza.	Zagospodarowanie świetlicy i terenu wokół niej, uatrakcyjnienie boisk.	Zagospodarowanie świetlicy i terenu wokół niej, uatrakcyjnienie boisk.	Zagospodaro­wanie świetlicy i terenu wokół niej, uatrakcyj­nienie boisk.	Zagospodarowanie świetlicy i terenu wokół niej, uatrak­cyjnienie boisk.
7.	Z kim rozwiązuje problemy?	Rada Sołecka Sołtys	Brak „koalicji” organizacji na rzecz odnowy wsi.	Należy zainteresować wszystkie organizacje działające we wsi do wspólnego działania na rzecz odnowy wsi.	Należy zainteresować wszystkie organizacje działające we wsi do wspólnego działania na rzecz odnowy wsi.	Utworzenie grup działania dla rozwiązy­wania poszcze­gólnych pro­blemów.	Stworzenie miejsca spotkań wszystkich grup działających we wsi.
8.	Jakie obyczaje i tradycje pielęgnuje i rozwija?	Zachowanie tradycji: dożynki wiejskie, festyny, Dzień Kobiet, Dzień Dziecka.	Brak festynów zorganizowanych przez wszystkie grupy działające we wsi.	Kultywowanie obcho­dzonych uroczystości i świąt. Organizowanie festynów rodzinnych i imprez okoliczno­ściowych.	Kultywowanie obchodzonych uroczystości i świąt. Organizowanie festynów rodzinnych i imprez okolicznościowych.	Organizowanie imprez okolicz­nościowych oraz festynów z okazji różnych rocznic lokalnych	Zabawa z okazji Dnia Dziecka, zabawa karnawałowa, dożynki wiejskie.
9.	Jaki ma wygląd?	Z roku na rok wygląd wsi poprawia się.	Wioska mała, obejścia domów są nie zawsze upo­rządkowane.	Wieś zaniedbana. Przez środek wsi przebiega zarośnięte i zaśmiecone stare koryto rzeki Trześniówki Przy świetlicy brak kosza na śmieci.	Wieś zaniedbana. Przez środek wsi przebiega zarośnięte i zaśmiecone stare koryto rzeki Trześniówki Przy świetlicy brak kosza na śmieci.	Współpraca z Urzędem Gminy i Zakładem Gospodarki Komunalnej w celu uporządkowania wsi. Wymuszenie na Urzędzie Gminy, aby obok świetlicy stanął kosz.	Regulacja, upo­rządkowanie i zagospodarowa­nie starego koryta Trześniówki Świetlica  miejsce spotkań dzieci, młodzieży i dorosłych. Organizowanie konkursów na najładniejszą posesję, gródek.
10.	Jakie są domy i obejścia?	Większość domostw jest zadbana, miesz­kańcy dbają o swoje posesje. Wieś podłą­czono do wodociągu gminnego. Zakład Gospodarki Komunalnej dostarcza worki i odbiera z gospodarstw pose­gregowane szkło, makulaturę, tworzywa sztuczne.	Wygląd domostw i gospodarstw jest zadbany, coraz większe zaanga­żowanie mieszkań­ców w poprawę estetyki posesji. Brak chodników oraz systemu kanalizacji sanitar­nej. Wioska za­opatrywana w pojemniki na szkło, makulaturę, śmieci.	Dbałość o własne domostwa, upiększanie ich w zieleń, odnowa niektórych budynków. Wieś skanalizowana.	Dbałość o własne domostwa, upiększanie ich w zieleń, odnowa niektórych budynków. Wieś skanalizowana.	Przeprowadze­nie remontów budynków, uregulowanie gospodarki ściekowej.	1. Kanalizacja wsi. 2. Pomoc grup działających we wsi w upiększaniu naszej wioski.
11.	Jaki jest stan otoczenia i środowiska naturalnego?	Oaza spokoju, czyste powietrze, wioska w pobliżu rzek, dzikie wysypiska śmieci w centrum wsi.	Brak większych źródeł zanieczysz­czeń powodują­cych skażenie środowiska. Brak zorganizowanego systemu oczysz­czania i odprowadzania ścieków.	Należy w pełni wyko­rzystać potencjał tury­tyczny otoczenia wsi. Konieczne jest, aby jak najszybciej wioska została skanalizowana.	Należy w pełni wykorzystać potencjał turystyczny otoczenia wsi. Konieczne jest, aby jak najszybciej wioska została skanalizowana.	Kanalizacja wsi będzie bardzo ważna dla utrzymania dobrego stanu środowiska naturalnego	1. Podłączenie do sieci kanalizacyjnej, które powoli na odprowadzanie ścieków z wsi do oczyszczalni w Gorzycach. 2. Prowadzenie akcji typu „Sprzątanie świata ”.
12.	Jakie jest rolnictwo?	Dominują małe gospodarstwa, które produkują na własne potrzeby.	Dobre gleby pozwalają na specjalistyczną i wydajną uprawę, dużo pastwisk.	Tworzenie dużych gospodarstw przyno­szących dochody. Stymulowanie działal­ności dających dodat­kowe dochody gospo­darstwom rolnym.	Tworzenie dużych gospodarstw przyno­szących dochody. Stymulowanie działal­ności dających dodat­kowe dochody gospo­darstwom rolnym.	Szkolenie rolni­ków w zakresie przyszłości rolnictwa w Unii Europej­skiej.	1.Organizowanie kursów i szkoleń dla rolników.
13.	Jakie są powiązania komunikacyjne?	Dobre połączenia komunikacyjne z okolicznymi miej­scowościami. Istnieje przystanek PKS jednak daleko od zabudowań wsi, brak budki telefonicznej. Mieszkańcy posia­dają telefony stacjo­narne. Istnieje linia kole­jowa ruch tylko pociągów towaro­ch, brak pociągów osobowych i przytanku PKP.		Zwiększenie połączeń autobusów PKS. Lokalizacja przystanku PKS wewnątrz wsi. Ulepszenie nawierzchni dróg. Budowa chodników.	Zwiększenie połączeń autobusów PKS. Lokalizacja przystanku PKS wewnątrz wsi. Ulepszenie nawierzchni dróg. Budowa chodników.	Modernizacja dróg, promo­wanie zdrowego stylu życia.	1. Modernizacja dróg. 2. Budowa ście­żek rowerowych. 3. Wnioskowanie o lokalizacje przystanku auto­busowego w środku wsi. 4. Budowa chod­ników.