GMINA GORZYCE

W tym roku przypadła 120. rocznica urodzin Józefa Wicińskiego, rodem z Wrzaw. Należał do pokolenia, któremu przyszło wziąć udział w zmaganiach I wojny światowej a następnie wykuwać orężem granice Rzeczypospolitej i budować od podstaw jej zręby na gruzach trzech zaborczych monarchii. Prezentacja jego krótkiej biografii przypada w kolejną rocznicę wrześniowych zmagań narodu polskiego z niemieckim i rosyjskim najazdem w 1939 r.

Urodził się 2 lutego 1892 r., w chłopskiej ro­dzinie Andrzeja i Marii. Po ukończeniu szkoły ludowej we Wrzawach, podjął naukę w c.k. Gimnazjum w Dębicy, później uczęsz­czał do c.k. Gimnazjum w Prze­myślu, oraz w Krakowie-Podgórzu, gdzie zdał maturę. Podczas lat gimna­zjalnych był członkiem tajnych organiza­cji niepodległościowych, jak Zwią­zek Walki Czynnej w Przemyślu. .

W tym okresie utrzymywał się z korepetycji, m.in. w majątku hr. Potockich w Krzeszowicach pod Krakowem. Po maturze stu­diował prawo na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie ukończył 4 semestry. W latach dwudziestych ukończył także Szkolę Nauk Politycznych przy Uniwersytecie Jagiellońskim.

24 marca 1916 r. został powołany do c.k. armii i skierowany do szkoły oficer­skiej w Opawie a później w Chełmie. W rok później, 20 marca 1917 r. był już na froncie nad Stochodem, jako dowódca plutonu w 7. kompanii polowej 17. Pułku Strzelców. W styczniu 1918 roku otrzymał skierowa­nie na kurs początkowy ka­rabinów maszynowych przy 17. Pułku Strzelców w Krakowie, który kontynuował na­stęp­nie od marca w Trebinje w Herce­gowinie. Po kilkumiesięcznym urlopie (maj-li­piec 1918) dla konty­nu­owania studiów na UJ, ponownie wrócił na li­nię w stopniu podporucz­nika jako d-ca plutonu w 7-ej kompanii polowej 17. Pułku Strzelców w Bi­leca w Her­cegowinie.

Po powrocie do kraju 20 listopada 1918 r. wstąpił do Wojska Pol­skiego, otrzy­mując funkcję oficera werbunko­wego i adiutanta Do­wództwa Powiatu w Tarno­brzegu. W czerwcu 1919 r. otrzymał przy­dział, w charakterze refe­renta personal­nego do DOK Wołyń w Kowlu. W styczniu 1920 r. został skierowany do Dowództwa Obozu Jeńców Nr II w Wadowicach. W lutym 1921 r. awan­so­wano go do stopnia po­rucznika.

W latach 1922-24 pracował w Oddziale V Sztabu Dowództwa Okręgu Korpusu V w Kra­ko­wie. Ukończył kurs oficerski w Szkole Podchorą­żych w War­szawie. W sierpniu 1924 r. stał się oficerem 20. Pułku Piechoty „Ziemi Kra­kow­skiej” DOK V, z równocze­snym odkomenderowaniem do Bata­lionu Szkolnego, począt­kowo w charakterze instruktora i dowódcy plutonu a na­stępnie adiutanta.

W latach 1929-32 pełnił różne funkcje w Szkole Podchorążych Re­zerwy Piechoty Nr 5, będąc m.in. d-cą plutonu, kompanii karabinów ma­szy­nowych i adiutantem. Od 1932 do1933 był dowódcą plutonu 6. kompanii 20. Pułku Piechoty, skąd odkomenderowano go na stanowisko Ko­mendanta Po­wiatowego Przyspo­sobienia Wojskowego Kraków – Miasto i Komendy Okręgowej Związku Strze­leckiego. Powierzone obo­wiązki pełnił do wybu­chu wojny.

W marcu 1937 r. otrzymał awans na kapitana korpusu admi­ni­stracyjnego, jako oficer 20. Pułku Piechoty w Krakowie. W lutym 1939 roku zo­stał powołany przez gen. dyw. Antoniego Szyllinga do Dowództwa Armii ,,Kraków”. Jako oficer sztabu został komendantem kwatery głównej Ar­mii ,,Kraków” w ra­mach Oddziału IV Dowództwa tejże armii. Brał udział w pracach sztabo­wych i przygotowaniach aż do wybuchu II wojny światowej we wrześniu 1939 r. Przeszedł szlak bojowy Armii ,,Kraków" jako oficer sztabowy do kapitulacji po ostat­nim boju w kotle pod Toma­szowem Lubelskim, gdzie połączone od­działy Armii ,,Kraków” gen. A. Szyllinga i Armii ,,Lublin” gen. T. Pi­skora prowadziły ciężkie walki z Niemcami w nocy 19-20 września, oraz przez cały następny dzień. Tam też dwa połą­czone ściśle sztaby obu armii do­stały się do niewoli niemieckiej po ka­pitulacji sił polskich wskutek beznadziejnej sytuacji operacyjnej i braku amunicji.

Kpt. Wiciński przebywał w obozach je­niec­kich na terenie Rzeszy, głównie w Oflagu II C w Woldenbergu, gdzie praco­wał w kantynie oficerskiej, jako kwatermistrz.

W okresie międzywojennym opublikował szereg artykułów w tygo­dniku ,,Polska Zbrojna”, a także był redaktorem rożnych okolicznościowych pism i jednodnió­wek wydawanych w Szkole Podchorążych Rez. Piechoty Nr 5 w Kra­kowie.

Kapitan Wiciński był czynny społecznie w wielu organiza­cjach woj­skowych, sportowych i społecznych: w Związku Strzelec­kim, w Oficer­skim Sądzie Honorowym przy DOK V w Krakowie, w L.O.P.P., w Lidze Mor­skiej i Kolonialnej, w Polskim Związku Lek­kiej Atletyki (PZLA), w Polskim Związku Pływackim (PZP), w Pol­skim Związku Piłki Nożnej (PZPN), w klubie sportowym KS ,,Cracovia”, w organizacji Junaków, w Kole Rodzi­cielskim przy Gim­nazjum prywatnym S.S. Urszulanek w Krakowie. Przyczynił się do powsta­nia zespołu obiektów sportowych przy Alei 3-go Maja w Krakowie (po II wojnie światowej przejęła te obiekty ,,Cracovia”) – stadion lekkoatletyczny, strzelnica sportowa, korty, i pływalnie. Współpracował wtedy blisko z Radą Miejską i ko­lejnymi burmistrzami m. Krakowa.

Po powrocie z niewoli nie­mieckiej do Krakowa w 1945 r., włączył się w życie społeczne i za­wodowe. Stworzył nie­formalne Koło dawnych ofice­rów zajmujących się PW i WF i prowa­dził działalność tajną w tych kręgach. Rozpoczął też odbudowę klubu sportowego KS ,,Cracovia” wraz z szere­giem swoich przyjaciół z krę­gów mieszczaństwa i przedsta­wicieli wolnych zawodów. Był człon­kiem pierwszego zarządu tego klubu po wojnie i pozo­stał członkiem Rady Seniorów aż do swojej śmierci. Pracował kolejno, jako urzędnik w Polskim Czerwonym Krzyżu, w Okręgowym Zarządzie Związku Zawodowego Pracowników Instytucji Społecznych w Krakowie. Po likwi­dacji, przez ówczesne władze tej wo­jewódzkiej centrali związkowej, rozpoczął pracę w administracji służby zdrowia na terenie m. Kra­kowa i powstającej nowej dzielnicy - Nowej Huty. Zmarł 10 lutego 1970 r. w Krakowie i został pochowany w gro­bowcu rodzinnym na Cmentarzu Rako­wieckim.

Kpt. Józef Wiciński był odznaczony wieloma odznaczeniami oraz odznakami: w armii austro-wegierskiej: Karl-Truppen Kreutz – K.T.K.; w II Rzeczpospolitej: 2 x Srebrnym Krzyżem Zasługi, Medalem za Wojnę 1918-1921, Medalem 10-lecia Odzyskania Niepodległości, Brązowym i Srebrnym Medalem za Długoletnią Służbę, Złotą Odznaką Przysposobienia Wojskowego i WF, Odznaką Pamiątkową 20. Pułku Piechoty im. Ziemi Krakow­skiej; po wojnie: Złotym i Srebrnym Krzyżem Zasługi, Złotym i Srebrnym Krzyżem PCK, Srebrną Odznaką Zasłużony dla m. Krakowa, Odznaką Budowniczego Nowej Huty, Medalem 100-lecia Sportu Polskiego, Honorową Odznaką Polskiego Związku Piłki Nożnej.

Był żonaty z Olgą z d. Siemek, córką Wincentego, kierownika Szkoły we Wrzawach, i  Laury z d. Hietl, miał dwie córki.